Veel universiteiten zijn op zoek naar een nieuwe balans: ze zitten gevangen tussen online onderwijs en het creëren van een fysieke leeromgeving en de uitdagingen hierin blijven maar komen. Elk jaar verschuift de verhouding tussen het aantal studenten en het aantal faculteiten. Universiteiten vragen zich af: in welke faculteit vindt de meeste verandering plaats? Zijn er nieuwe opleidingen die populairder zijn dan andere? Toch is het op dit moment juist de pandemie die een compleet nieuwe dynamiek binnen het campusleven brengt.
Online onderwijs
Hoewel online onderwijs al langere tijd meedraait als mogelijk leersysteem, zijn veel docenten nog steeds aan het wennen aan deze nieuwe vorm van onderwijs. Dit komt grotendeels door de onevenwichtigheid ervan: in plaats van dat online onderwijs deel uitmaakt van een uitgebreid programma of dient als ondersteuning van fysiek onderwijs zijn we ‘all in’ gegaan met onderwijs dat enkel online plaatsvindt. Ik heb waardering voor de aanpak die Stanford University heeft genomen hierin: om deel te kunnen nemen aan lessen, zijn studenten verplicht om online een film te kijken en een test te maken, waarna ze enkel met succesvolle resultaten een live-sessie met de professor konden aangaan. Op deze wijze wordt nieuwe technologie als pressiemiddel gebruikt om een hogere participatiegraad teweeg te brengen. Verder speelt het in op de flexibiliteit in tijdsbesteding die in een universitaire leeromgeving wordt verwacht van zowel studenten als docenten.
Wederom is het probleem de ‘onevenwichtigheid’ en het feit dat alles zich online afspeelt. Tegenwoordig betekent ‘online’ niet noodzakelijk minder interactie. We hebben voorbeelden van geweldige interactie gezien met bijvoorbeeld de chat-functie. Mensen vragen om via de chat antwoord te geven op korte vragen, zal de betrokkenheid en toewijding teweegbrengen tijdens online onderwijs. Het vraagt echter wel om een nieuwe competentie van de docenten, namelijk dat zij zich nu ook moeten richten op een tweede scherm naast hun reguliere les. Wat studenten het meeste missen is interactie. Studenten zijn gewend geraakt aan nieuwe vormen van interactie (voornamelijk door middel van sociale media) en daarom moeten nieuwe communicatievormen als chatten, ‘likes’ en het sturen van [hartjes] tijdens livestreams geïntegreerd worden in het onderwijs.
Studenten willen ook gehoord worden, en dat betekent meer dan enkel de camera aanzetten. Het gaat om erkenning van het feit dat ze moeite doen de lessen online te volgen, maar tegelijkertijd verwachten ze een goede en betrokken leerervaring. In fysieke lessen kan een docent aanvoelen of studenten afgeleid zijn, of de stof niet goed begrijpen en waar nodig ingrijpen. Tijdens online onderwijs is dit echter minder makkelijk.
Studentenwelzijn
Wanneer we rondvragen onder de studenten horen we vaak verhalen over burn-outs. Wanneer we hier dieper op ingaan vraag ik me af waardoor deze burn-outs worden veroorzaakt. Hier komen verschillende factoren bij kijken.
Een hiervan is de (leer) omgeving. Studenten wonen over het algemeen ofwel bij hun ouders ofwel in een studentenhuis of -flat. Slechts enkelen hebben hun eigen (studio-)appartement maar ook deze zijn vaak redelijk klein. Deze omgevingen schieten tekort in verschillende middelen om een effectieve leeromgeving te faciliteren. Een bureau is normaliter een tafel die ook wordt gebruikt om aan te eten of als opslag voor andere zaken, en ergonomische stoelen zijn zelden aanwezig (tenzij de student ook een toegewijde gamer is). De meeste kamers zijn klein en meer gebouwd/ingericht om in te slapen, dan daar een gehele dag in door te brengen, laat staan een hele week.
De omgeving van deze kamers speelt ook een rol. Huisgenoten kunnen lawaai veroorzaken, de staat van het gebouw kan zorgen voor een te warm of te koud klimaat, of de omgeving is simpelweg niet inspirerend noch stimulerend,doordat de student omringd is door al zijn/haar eigendommen.
Dan is er nog de eenzaamheid, teweeggebracht door al deze tijd alleen in je eigen kamer door te brengen zonder de mogelijkheid met anderen samen te werken. Het zijn juist de spontane connecties die studenten aanmoedigen en betrekken in het leerproces. Het zijn de interacties die hen laten nadenken over de lesstof, en de vergelijking tussen hun eigen inzet en die van anderen die hen laten streven naar een beter resultaat.
De transformatie voor docenten
Verandering was natuurlijk onvermijdelijk. En ik ben van mening dat men een goede crisis nooit mag verspillen. De huidige pandemie heeft van elke leraar een online expert gemaakt, of ze dat nu wilden of niet. Helaas was de leercurve hiervoor erg steil en is zelfs na een jaar van oefening een nieuwe vorm van lesgeven nog niet ingesleten onder de meeste docenten. Ik begrijp natuurlijk hoe lastig dit kan zijn, maar het lijkt erop dat we momenteel enkel een manier hebben gevonden om informatie langs de digitale snelweg naar de kleine studentenkamers te zenden. Soms denk ik dat het beter zou zijn geweest om colleges op te nemen voor studenten en vervolgens één-op-één sessies tussen docent en student te organiseren die meer de diepte ingaan.
De volledige aanpassing naar innovatieve vormen van online lesgeven moeten we nog gaan zien. Ik begrijp eerlijk gezegd niet waarom we niet meer voorbeelden hebben gezien van vormen die al bestaan en succesvol zijn gebleken. Inspirerende videos, online toetsafnames, podcasts of panelsessies. Een hybride vorm is nodig, waarin studenten hun eigen voorkeursmethode kiezen. Net als in het voorbeeld van Stanford, en niet enkel een livestream van een docent voor een digitaal klaslokaal. Oefening baart kunst, dus laten we vooral gaan experimenten en echt leren (om les te geven).